Internationale Dag van de Vriendschap (30 juli 2021)
“Arja is mijn vriend, mag ze bij mij spelen?” Een herkenbare vraag bij jonge kinderen. Kinderen maken onderling snel contact, spelen samen en kunnen elkaar ook even makkelijk ‘ontvrienden’. Dan deed Arja niet lief en is ze geen vriend meer. Meestal duurt dat maar even en wordt er al snel weer samen gelachen en gespeeld. Hoe zit dat eigenlijk precies met vriendschap bij kinderen?
Het ontwikkelen van sociale vaardigheden, contact maken en vriendschappen sluiten en onderhouden is een proces dat al vroeg start en door ons hele leven heen een rol speelt.
Onze pedagogisch medewerkers zien dagelijks veel mooie contacten tussen kinderen. Bij baby’s begint dat met het naar elkaar kijken, lachen en elkaar aanraken en onderzoeken als zij elkaar tegen komen bij het spelen op de grond. Zij ontdekken eerst dat de ander geen voorwerp is, maar een levend wezen. Later herkennen ze in de ander een mens, iemand die op hem lijkt, maar toch niet hetzelfde is en met wie hij samen iets kan doen. Tijdens het spel van dreumesen en peuters, dat niet altijd vrij van conflict is, ontstaat wederzijds begrip: de weg naar vriendschap.[1] Wederzijds begrip is een kenmerk van vriendschap. Vriendschap komt van twee kanten en is gebaseerd op vertrouwen en betrokkenheid.[2]
Bij dreumesen en peuters zien we betrokkenheid bij elkaar regelmatig terug, bijvoorbeeld een dreumes die de knuffel van een huilend kind aangeeft of een peuter die de hand van een aarzelend kind pakt en zegt: “Kom maar, we gaan naar buiten”. De kinderen voelen dat de ander iets nodig heeft, hebben hier begrip voor en bieden hun hulp aan. Dit zijn sociale vaardigheden die zij hebben ontwikkeld vanuit eigen ervaringen en het voorbeeld wat zij van volwassenen of andere kinderen hebben gezien. Mooi hierin is dat wij een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van hun sociale vaardigheden: door een sociaal voorbeeld te zijn, kunnen kinderen dit imiteren in hun eigen gedrag.[3]
Jonge kinderen kiezen ervoor om meer interacties aan te gaan met anderen die lijken op mensen met wie ze positieve ervaringen hebben, mensen die ze vertrouwen en herkennen. Dit is het begin van vriendschappen. De situatie waarin een ander kind niet lief doet en dan even geen vriend meer is, past bij de fase dat kinderen nog egocentrisch denken en het perspectief van de ander nog niet begrijpen. Tussen de 2 en 6 jaar zijn vriendschappen daarom vaak onstabiel en gebaseerd op nabijheid, zoals kinderen van vrienden die elkaar ontmoeten, buren en groepsgenootjes op het kinderdagverblijf, peuterspeel-leergroep of school. Van 6 tot 12 jaar is het kenmerk van vriendschap het in stand houden van een relatie van samenwerking en wederzijdse hulp en lijkt op de vriendschappen bij volwassenen. Jongeren vanaf 12 jaar beschouwen vriendschap als een duurzame relatie die gebaseerd is op wederzijds begrip, waarbij genegenheid en emoties een fundamentele rol spelen. Dit is hetzelfde als de vriendschappen van volwassenen. [4]
Wat is nu eigenlijk het nut van vriendschappen? Uit onderzoeken blijkt dat we ons door vriendschappen gelukkiger voelen en ons leven zinvol voelt, het vergroot onze veerkracht. In het bijzijn van vrienden vermindert stress en stijgt ons zelfvertrouwen. [5]
Wat een mooie reden om de Dag van de Vriendschap te vieren en onze vriendschappen te koesteren!
[1] bron: ‘Een dag in de babygroep, geïnspireerd op de visie van Emmi Pikler’, Hedie Meyling, https://www.swpbook.com/boeken/17/kinderopvang/2128/een-dag-in-de-babygroep
[2] bron: ‘https://verkenjegeest.com/de-ontwikkeling-van-vriendschappen/ ‘
[3] bron: ‘https://vng.nl/praktijkvoorbeelden/video-kinderen-zien-kinderen-doen ‘
[4] bron: ‘https://verkenjegeest.com/de-ontwikkeling-van-vriendschappen/ ‘
[5] bron: ‘https://www.psychologiemagazine.nl/thema/vriendschap/ ‘
Lea de Vries
Pedagogisch Trainer
namens:
